කසාදයෙන් පසුව ගෙවීගිය කාලයටම රොටියාගේ ගැහැණු ළමයා ගැන ලියන්නට යෙදුනේ අල්ප වසයෙනි. ඒ රොටියාගේ ගැහැණු ළමයා කසාදයෙන් පස්සෙන් පසුව පරිනත වී වගකීමෙන් යුතුව ක්රියා කරන නිසා කියා හෙම හීනෙන් වත් හිතන්න එපාය. ඇත්තම කතාන්දරය නම් දිනකට මේ කියන ගෑණු ළමයා සිදුකරන්නට යෙදෙන නොගිනිය හැකි තරමක් වූ මඥන් වීර ක්රියා එකින් එක ලියන්නට තරම් රොටියාට කාල වෙලා නැති වීමයි. එසේම ඒවා දැන් කොපමණ සාමාන්යකරණය වී ඇත්දැයි කිවහොත් ඈ විසින් ඉඳ හිට සිදුකරන ලබන සිහිකල්පනා ඇති වැඩක් වුවත් දැන් දැන් රොටියාට පෙනෙනුයේ ඉතා අස්වාභාවික ලෙසින්ය
ගැහැණු ළමුන් විසින් සිද්ද කරන ඇතැම් ක්රියා නිසා පිරිමි අපේ රෙදි ගැලවී සරම් ඔලුවේ එතෙන අවස්ථා සුලබය. උදාහරණයක් ලෙස රොටියාගේ ගෑණු ළමයා ගැන කතා කලොත් හෙම ඇගේ ප්රියතම අංගයකි විහිලු කතා කීම!! හෙමිහිට හෙම නොවේ. ගමටම ඇසෙන තරම් වූ සද්දයකින්.....
ඔන්න රොටියා හා ගෑණු ළමයා කසාදයට පෙර පොදු ප්රවාහන සේවා භාවිතා කරද්දී ඈ මෙසේ කියයි
“රොටියා ඔන්න මං ඇම්ඩ ගේ කතාවක් කියන්නම් හරිද..”
එසැනින්, අහල පහල එව්වන් බෙලි උලුක් කර ඇස් ඩොගිත්තා ගන්නේ ඇම්ඩන්ගේ විහිලු කතා කියන්නට සැරසෙන මේ ස්ත්රී රත්නය කව්දැයි දැක බලා ගන්නටය . රොටියාට වහ ටිකක් කා, ජනේලයෙන් පනින්නට හිතෙන්නේ අන්න එහෙම වෙලාවලදීය
ඇම්ඩන් ගැන ගෑණු ළමයාගේ ආකල්පය (අන්දරේ වගේ) හා පොදු ජන මතය සහමුලින්ම වෙනස් බව අවුරුදු දෙකක් තිස්සේ ඈට ඒත්තු ගන්නන්නට වලි කෑ රොටියා අවසානයේ සිය ව්යායාමයෙන් හෙම්බත්ව කෙසේ හෝ තමුන්ටම කියා වාහනයක් ගැනීමට හිත හදා ගත්තාය. දැන් දැන් නම් ඈ ඇම්ඩ තියා උගේ පුතා සිරිපාල ගැන කතා කියෙව්වත් සැලෙන්නේ රොටියා හෙම නෙමේය.
සම්බන්දය පටන් ගෙන් මුල්ම කාලයේ ගැහැණු ළමයා හා තනිවන්නට පොටක් පාදාගන්නට මග බලමින් සිටි රොටියාට බොහෝ ඇසු පිරූ තැන් ඇති මිතුරෙකු විසින් දෙන ලද උපදේශය පිලි ගනිමින් ,හා හා පුරා කියා ගැහැණු ළමයා සමග සත්තු වත්තට ගිය ගමනද ඈ විසින් රොටියාගේ ජිවිතයේ අමරණිය අවස්තාවක් බවට පත් කරන්නට යෙදුනේද මිට සමාන ආකාරයකය. සත්තු වත්තේ සත්තු නැති අහුමුලු අස්සේ පෙම්බස් දොඩමින් උන් ජෝඩු දෙස ඉරිසියාවෙන් බලමින් සිටි රොටියාව ඈ විසින් මුළු සත්තු වත්ත පුරාම දක්කාගෙන ගියේ එතෙක් රොටියා විසින් දැන නොසිටි ඇගේ අසීමිත සත්ව ආසාවත්, තමාව මෙතනට කැඳවාගෙන ආවේ ඇත්තටම සත්තු වත්ත පෙන්වීමට යයි ඈ විසින් දරන්නට යෙදුනු ලද බොළඳ අහිංසක විස්වාසයත් නිසාය.
උපදෙස් දුන් මිතුරාගේ සකල වර්ගයා සිහිකරමින් ඌට මයිත්රී කරමින් උන් රොටියාට බිංකුන්ඩෙක් වන්නට කරුණු සිද්ද වුනේ කළු වලසාගේ කුඩුව ලඟදිය. රොටියා විසින් පෙර කර තිබූ කරුමයක් පටිසන් දීම නිසා අපේ මාස්ටර් සෑර් හිරු එලිය තැපීම ඉවර කර සිය ලගිනස්තානය කරා යාමට තීරණය කර තිබුනේ එම වෙලාවෙදිමය.
ගෑණු ළමයා: (උච්ච ස්වරයෙන්) අනේ පව්.. ඒ වලහට ලෙඩක් අනේ....
රොටියා: “ඔයා කොහොමද දන්නේ”
ගෑණු ළමයා : (උච්ච ස්වරයෙන්ම ) “ඇයි අර අර.. ඔයාට පේන්නෙ නැද්ද ? උගේ පිටිපස්සෙන් බටයක් වගේ එකක් තියෙන්නේ. ”
එතනින් එහාට මාස්ටර් සෑර්ගේ “සෑර්” රොටියා දෙස බලාන ඔලොක්කුවට වගේ පැද්දෙමින් උන්නා රොටියාට හීනෙන් වගේ මතකය. වටාපිටාවේ උන් ප්රේක්ෂක ජනයාගේ ප්රතිචාරය බැලීමට සුනංගු නොවූ රොටියා ගෑණු ළමයාවත් ඇදගෙන සත්තු වත්තෙන් චුත උනේ චිටාවෙකුගේ වේගයෙනි . එයින් පසුව නම් කසාදය තෙක් ගැහැණු ළමයා හා තනිවන්නට නම් රොටියා හීනෙන්වත් හිතුවේ නැත්තේය
කසාදයෙන් පසුව තත්වය තරමක් සමනය වී යයි සතුටු සිතින් උන් රොටියාගේ රෙදි පසුගිය දිනෙක යලිත් වතාවක් නැති බංගස්තාන වීමට කරුණු යෙදුනාය . ඒ කෙසේද යත් ගෑණු ළමයා හා යන්නට යෙදුනු චාරිකාවකදීය.
ඉතිහාසයට රොටියා සේම කැමති ගැහැණු ළමයාත් එක්කාසු කරගෙන නිවාඩුවක් ලද විගස කොහේ හෝ රජෙක් විසින් තනා ඇති මොකක් හෝ අටමගලයක් කරා ගොස් එහි අහු මුළු සොයා බැලීම රොටියාගේ සිරිතය. මේ ගමන්වලදී ගල් කණු , සෙල් ලිපි ආදියේ කිමිදෙමින් ඒ සම්බන්දයෙන් ,මොනවා හෝ දෙඩවීම රොටියා මෙන්ම ගෑණු ළමයා අතින් නොවරදවාම සිද්ද වෙනවාය (අනෙකා අසා සිටිනවාද නැද්ද යන්න මිට කොහෙත්ම අදාළ නොවන්නේය). උක්ත සිද්දිය පුජා බුමියක වූ නිසා එහි නම නොකියමි. එය විස්මිත ලෙස ඔප මට්ටම් කල ගලින් සැදී පඩි පෙළක් සහිත ගල් තුරු අතර වූ මගක් බව පමණක් කියමි
ගෑණු ළමයා “රොටියා ඔයා දැක්කද මේ ගල කපලා තියෙන විදිය”
රොටියා: “..”
ගෑණු ළමයා : “හැබෑට මෙච්චර ලොකු ගලක් මෙහෙම කපන්න කොහොම ටෙක්නොලොජි එකක් තියෙන්න ඇතිද?”
රොටියා: “..”
අවට කොල්ලන් : “..................”
ගැහැණු ළමුන් විසින් සිද්ද කරන ඇතැම් ක්රියා නිසා පිරිමි අපේ රෙදි ගැලවී සරම් ඔලුවේ එතෙන අවස්ථා සුලබය. උදාහරණයක් ලෙස රොටියාගේ ගෑණු ළමයා ගැන කතා කලොත් හෙම ඇගේ ප්රියතම අංගයකි විහිලු කතා කීම!! හෙමිහිට හෙම නොවේ. ගමටම ඇසෙන තරම් වූ සද්දයකින්.....
ඔන්න රොටියා හා ගෑණු ළමයා කසාදයට පෙර පොදු ප්රවාහන සේවා භාවිතා කරද්දී ඈ මෙසේ කියයි
“රොටියා ඔන්න මං ඇම්ඩ ගේ කතාවක් කියන්නම් හරිද..”
එසැනින්, අහල පහල එව්වන් බෙලි උලුක් කර ඇස් ඩොගිත්තා ගන්නේ ඇම්ඩන්ගේ විහිලු කතා කියන්නට සැරසෙන මේ ස්ත්රී රත්නය කව්දැයි දැක බලා ගන්නටය . රොටියාට වහ ටිකක් කා, ජනේලයෙන් පනින්නට හිතෙන්නේ අන්න එහෙම වෙලාවලදීය
ඇම්ඩන් ගැන ගෑණු ළමයාගේ ආකල්පය (අන්දරේ වගේ) හා පොදු ජන මතය සහමුලින්ම වෙනස් බව අවුරුදු දෙකක් තිස්සේ ඈට ඒත්තු ගන්නන්නට වලි කෑ රොටියා අවසානයේ සිය ව්යායාමයෙන් හෙම්බත්ව කෙසේ හෝ තමුන්ටම කියා වාහනයක් ගැනීමට හිත හදා ගත්තාය. දැන් දැන් නම් ඈ ඇම්ඩ තියා උගේ පුතා සිරිපාල ගැන කතා කියෙව්වත් සැලෙන්නේ රොටියා හෙම නෙමේය.
සම්බන්දය පටන් ගෙන් මුල්ම කාලයේ ගැහැණු ළමයා හා තනිවන්නට පොටක් පාදාගන්නට මග බලමින් සිටි රොටියාට බොහෝ ඇසු පිරූ තැන් ඇති මිතුරෙකු විසින් දෙන ලද උපදේශය පිලි ගනිමින් ,හා හා පුරා කියා ගැහැණු ළමයා සමග සත්තු වත්තට ගිය ගමනද ඈ විසින් රොටියාගේ ජිවිතයේ අමරණිය අවස්තාවක් බවට පත් කරන්නට යෙදුනේද මිට සමාන ආකාරයකය. සත්තු වත්තේ සත්තු නැති අහුමුලු අස්සේ පෙම්බස් දොඩමින් උන් ජෝඩු දෙස ඉරිසියාවෙන් බලමින් සිටි රොටියාව ඈ විසින් මුළු සත්තු වත්ත පුරාම දක්කාගෙන ගියේ එතෙක් රොටියා විසින් දැන නොසිටි ඇගේ අසීමිත සත්ව ආසාවත්, තමාව මෙතනට කැඳවාගෙන ආවේ ඇත්තටම සත්තු වත්ත පෙන්වීමට යයි ඈ විසින් දරන්නට යෙදුනු ලද බොළඳ අහිංසක විස්වාසයත් නිසාය.
උපදෙස් දුන් මිතුරාගේ සකල වර්ගයා සිහිකරමින් ඌට මයිත්රී කරමින් උන් රොටියාට බිංකුන්ඩෙක් වන්නට කරුණු සිද්ද වුනේ කළු වලසාගේ කුඩුව ලඟදිය. රොටියා විසින් පෙර කර තිබූ කරුමයක් පටිසන් දීම නිසා අපේ මාස්ටර් සෑර් හිරු එලිය තැපීම ඉවර කර සිය ලගිනස්තානය කරා යාමට තීරණය කර තිබුනේ එම වෙලාවෙදිමය.
ගෑණු ළමයා: (උච්ච ස්වරයෙන්) අනේ පව්.. ඒ වලහට ලෙඩක් අනේ....
රොටියා: “ඔයා කොහොමද දන්නේ”
ගෑණු ළමයා : (උච්ච ස්වරයෙන්ම ) “ඇයි අර අර.. ඔයාට පේන්නෙ නැද්ද ? උගේ පිටිපස්සෙන් බටයක් වගේ එකක් තියෙන්නේ. ”
එතනින් එහාට මාස්ටර් සෑර්ගේ “සෑර්” රොටියා දෙස බලාන ඔලොක්කුවට වගේ පැද්දෙමින් උන්නා රොටියාට හීනෙන් වගේ මතකය. වටාපිටාවේ උන් ප්රේක්ෂක ජනයාගේ ප්රතිචාරය බැලීමට සුනංගු නොවූ රොටියා ගෑණු ළමයාවත් ඇදගෙන සත්තු වත්තෙන් චුත උනේ චිටාවෙකුගේ වේගයෙනි . එයින් පසුව නම් කසාදය තෙක් ගැහැණු ළමයා හා තනිවන්නට නම් රොටියා හීනෙන්වත් හිතුවේ නැත්තේය
කසාදයෙන් පසුව තත්වය තරමක් සමනය වී යයි සතුටු සිතින් උන් රොටියාගේ රෙදි පසුගිය දිනෙක යලිත් වතාවක් නැති බංගස්තාන වීමට කරුණු යෙදුනාය . ඒ කෙසේද යත් ගෑණු ළමයා හා යන්නට යෙදුනු චාරිකාවකදීය.
ඉතිහාසයට රොටියා සේම කැමති ගැහැණු ළමයාත් එක්කාසු කරගෙන නිවාඩුවක් ලද විගස කොහේ හෝ රජෙක් විසින් තනා ඇති මොකක් හෝ අටමගලයක් කරා ගොස් එහි අහු මුළු සොයා බැලීම රොටියාගේ සිරිතය. මේ ගමන්වලදී ගල් කණු , සෙල් ලිපි ආදියේ කිමිදෙමින් ඒ සම්බන්දයෙන් ,මොනවා හෝ දෙඩවීම රොටියා මෙන්ම ගෑණු ළමයා අතින් නොවරදවාම සිද්ද වෙනවාය (අනෙකා අසා සිටිනවාද නැද්ද යන්න මිට කොහෙත්ම අදාළ නොවන්නේය). උක්ත සිද්දිය පුජා බුමියක වූ නිසා එහි නම නොකියමි. එය විස්මිත ලෙස ඔප මට්ටම් කල ගලින් සැදී පඩි පෙළක් සහිත ගල් තුරු අතර වූ මගක් බව පමණක් කියමි
ගෑණු ළමයා “රොටියා ඔයා දැක්කද මේ ගල කපලා තියෙන විදිය”
රොටියා: “..”
ගෑණු ළමයා : “හැබෑට මෙච්චර ලොකු ගලක් මෙහෙම කපන්න කොහොම ටෙක්නොලොජි එකක් තියෙන්න ඇතිද?”
රොටියා: “..”
අවට කොල්ලන් : “..................”